Republika Południowej Afryki: kotwica do ucieczki przed ubóstwem i przemocą

Życie jako uchodźca nie jest łatwe. Porzucenie wszystkiego za sobą i rozpoczęcie nowego życia w innym kraju z różnymi prawami, wykształceniem, językami i oczekiwaniami kulturowymi wymaga okresu przystosowania się. Rasizm i dyskryminacja, ciągłe problemy ze zdrowiem psychicznym spowodowane traumą, w tym poczucie winy ofiary, oraz brak dokumentów prawnych to tylko niektóre z problemów, z którymi borykają się uchodźcy w RPA.

Zdjęcie ACN, RPA, Archidiecezja Durban

Republika Południowej Afryki „gości” około 270 500 uchodźców i osób ubiegających się o azyl, ale prawdziwa liczba nielegalnych migrantów w tym kraju jest bez wątpienia drastycznie wyższa. Spośród tych uchodźców 84% pochodzi z Afryki Subsaharyjskiej. Pochodzą głównie z: Zimbabwe, Etiopii, Nigerii, Demokratycznej Republiki Konga (DRK) i Rwandy. Głównym powodem ucieczki do RPA jest ucieczka przed ubóstwem, przemocą polityczną i wojną we własnych krajach.

Dlatego projekt „Opieka duszpasterska” dla uchodźców realizowany przez Archidiecezję Durbanu i wspierany przez ACN (Pomoc Kościołowi w Potrzebie) od 2013 roku, ma kluczowe znaczenie dla uchodźców w Durbanie – mieście położonym na wybrzeżu Afryki Południowej. Celem ich projektu jest zapewnienie opieki duszpasterskiej i socjalnej uchodźcom, osobom ubiegającym się o azyl i migrantom, w celu przywrócenia im utraconej godności, wiary i nadziei poprzez zapewnienie im schronienia i zaangażowanie w warsztaty opieki medycznej, programy spójności społecznej. Zapewniają również sprawiedliwość potrzebną we wszystkich sprawach, które ich dotyczą.

Niestety uchodźcy są często ofiarami przemocy ze strony innych ludzi, którzy obwiniają ich o przestępczość i bezrobocie, oraz postrzegają ich jako nieuczciwych konkurentów w walce o pracę, domy i inne zasoby.

W 2008 r. między 11 a 25 maja, kiedy wybuchły pierwsze bomby, 62 osoby zginęły w Johannesburgu, Kapsztadzie, Durbanie oraz w mniejszym stopniu w częściach Wolnego Państwa i Przylądka Wschodniego. Większość stanowili uchodźcy, ale jedna trzecia ofiar to mieszkańcy RPA, którzy zostali błędnie zidentyfikowani jako „obcokrajowcy” lub po prostu zostali uwikłani w wir przemocy. Archidiecezja Durban stała się schronieniem dla 580 ofiar tych ataków w 2008 r., a w 2015 r. miał miejsce kolejny atak, w wyniku którego 190 ofiar szukało ochrony. W tych okresach Duszpasterstwo Uchodźców zapewniało tym ludziom wszystkie podstawowe potrzeby.

Projekt Refugee Pastoral Care obejmuje również inne ważne programy, takie jak opłacanie czesnego dla dzieci uchodźców, dostarczanie żywności i schronienia nowo przybyłym uchodźcom, nauczanie języka angielskiego w celach integracyjnych tych, którzy przyjeżdżają z regionów frankofońskich, nauczanie IsiZulu (języka lokalnego), wśród wielu innych.

Wszystkie te programy odgrywają bardzo ważną rolę, jeśli chodzi o przyszłość uchodźców. Nauka języków służy jako narzędzie integracyjne. Dzięki językom ludzie mogą rozmawiać z mieszkańcami, co wypełnia lukę w spójności społecznej między mieszkańcami a obcokrajowcami. W tym kontekście są w stanie opowiedzieć swoją historię, dlaczego opuścili swoje kraje. To przyciemni złe światło, i może zmienić postrzeganie gospodarzy. Język angielski odgrywa ważną rolę w świecie pracy. Większość biznesu jest prowadzona w języku angielskim i ten program przygotowuje ich do tego wyzwania.

Od lat, jak wspomniano wcześniej, diecezjalny projekt „Opieki nad Uchodźcami”, wspierany przez PKWP, pokrywał również czesne za szkołę dla dzieci uchodźców wraz z zapewnieniem im mundurków szkolnych. „Chcę podziękować duszpasterstwu ds. uchodźców za udział w moich opłatach edukacyjnych. Naprawdę to doceniam, ponieważ moja mama nie była w stanie tego zrobić. Jestem w 8 klasie w Westrich High School. Dziękuję bardzo. Mogę tylko wypowiedzieć słowa wdzięczności, bo nie mam nic do zaoferowania w zamian. Tylko słowa i akty wdzięczności” - pisze Georgette Ntambwa, jedna z beneficjentów.

Największym narzędziem wzmacniania pozycji jest edukacja, która znacznie zmienia przyszłość dzieci uchodźców, a także przyszłość ich rodzin. Hupenyu Makusha, koordynator organizacji, powiedział: „Te dzieci, które otrzymały pomoc i wsparcie, wzniosły się na wyższy poziom i teraz walczą o swoje rodziny”.

Każdy zarejestrowany uczeń otrzymuje mundurek szkolny na początku roku. Duszpasterstwo uchodźców Archidiecezji Durbanu ma projekt nauki szycia. Jeśli zastanawiasz się, dlaczego mundurki są tak ważne, prawda jest taka, że są one obowiązkowe w RPA we wszystkich szkołach publicznych i w zdecydowanej większości szkół prywatnych. Co najważniejsze mundurki odgrywają kluczową rolę w tworzeniu pomostów między bogatymi a biednymi - w tym sensie, że wszystkie dzieci wyglądają tak samo w szkole.

Dzięki współpracy PKWP wraz z innymi organizacjami, Archidiecezja Durban kontynuuje realizację tego programu, który wprowadza istotną zmianę w życiu rodzin uchodźców i przyszłości ich dzieci.

„Wasza współpraca w tym projekcie przez lata zmieniła życie wielu rodzin uchodźców. Ich życie nabrało nadziei, pomogła w tym ewangelizacja. To z Waszą pomocą udało nam się kontynuować ten ważny projekt, zwłaszcza na rok 2021” – mówi Makusha.

Ks. Andrzej Paś, PKWP