„Opłakujemy posłańca dialogu i miłosierdzia”

Pomoc Kościołowi w Potrzebie (ACN) żegna papieża Franciszka

„Papież Franciszek był papieżem ludzi z marginesu społeczeństwa i niestrudzonym bojownikiem o wolność religijną oraz prześladowanych chrześcijan. Tak go zapamiętamy i wierzymy, że teraz mamy kolejnego orędownika w niebie dla naszej misji” – powiedziała Regina Lynch, prezes wykonawcza Papieskiej Fundacji Pomoc Kościołowi w Potrzebie (ACN), komentując śmierć papieża Franciszka, który zmarł 21 kwietnia w wieku 88 lat.

„Spotykałam się z papieżem Franciszkiem wiele razy i zawsze okazywał dobrą wolę wobec naszej pracy” – wspomina Lynch, przypominając sobie szczególnie podróż do Iraku w marcu 2021 roku, kiedy towarzyszyła delegacji Papieża jako przedstawicielka Reunion of Aid Agencies for the Oriental Churches (ROACO). W trakcie tej wizyty Papież odwiedził Równinę Niniwy, gdzie ACN odbudowało wiele domów, kościołów i klasztorów chrześcijańskich. „W samolocie miałam okazję porozmawiać z papieżem Franciszkiem. Bardzo dziękował ACN i dobroczyńcom za wszystko, co robimy dla chrześcijan na Bliskim Wschodzie i na całym świecie. Wypowiadał się w tym duchu również przy innych okazjach” – podkreśliła Lynch.

W 2016 roku osobisty dar papieża Franciszka wsparł opiekę medyczną dla chrześcijan przesiedlonych z Równiny Niniwy, którzy znaleźli schronienie w autonomicznym regionie Kurdystanu. Tego samego roku Papież przyjął delegację ACN i spontanicznie nagrał wideo z pozdrowieniami dla dobroczyńców z okazji Roku Miłosierdzia, mówiąc: „Zapraszam wszystkich, razem z ACN, na całym świecie, do czynienia dzieł miłosierdzia, trwałych dzieł miłosierdzia”.

franciszka

Gesty humoru i ciepła

W 2017 roku papież Franciszek podpisał przekazany mu w darze samochód marki Lamborghini, który następnie został zlicytowany, a jedna trzecia uzyskanych środków trafiła do ACN z prośbą o wsparcie projektów dla chrześcijan w Iraku. „Takie działania pokazują subtelne poczucie humoru Papieża, za które tak wielu go kochało” – powiedziała Lynch.

Podczas modlitwy Anioł Pański w 2018 roku na placu św. Piotra, papież Franciszek zapalił świecę wykonaną przez partnerów projektowych ACN w Syrii, wyrażając tym samym poparcie dla kampanii adwentowej: „Świece pokoju dla Syrii”. „Niech te płomienie nadziei rozpraszają ciemności wojny” – mówił wtedy Papież. „Módlmy się i pomagajmy chrześcijanom trwać jako świadkowie miłosierdzia, przebaczenia i pojednania na Bliskim Wschodzie.”

Duchowa bliskość z prześladowanymi chrześcijanami

W sierpniu i wrześniu 2019 roku papież Franciszek przyjął kolejne delegacje ACN. Pobłogosławił 6 000 różańców i ikonę – część inicjatywy duszpasterskiej ACN wraz z Kościołami lokalnymi w Syrii, mającej na celu pocieszenie rodzin ofiar wojny. Po błogosławieństwie różańców 15 sierpnia, Papież zaprosił ówczesnego prezesa wykonawczego, Thomasa Heine-Geldern’a, aby towarzyszył mu w oknie pałacu apostolskiego podczas modlitwy Anioł Pański i ponownie wezwał do modlitwy za Syrię.

Papież dwukrotnie spotkał się także z kobietami z Nigerii, które zostały uprowadzone i skrzywdzone przez grupę terrorystyczną Boko Haram. ACN wspierało ich terapię i umożliwiło przyjazd do Europy, aby mogły dać świadectwo swoich doświadczeń.

„W niezliczonych przemówieniach papież Franciszek wstawiał się za prześladowanymi chrześcijanami, za prawami człowieka i wolnością religijną. Każda z tych wypowiedzi, każda modlitwa, każdy uważny gest dodawały naszym partnerom projektowym otuchy i przywracały im godność. Za to jesteśmy mu wiecznie wdzięczni” – powiedziała Lynch.

Papież Franciszek nie wahał się również mówić o „grzecznej”, ukrytej dyskryminacji chrześcijan, która coraz bardziej szerzy się na Zachodzie – przypomina prezes ACN. „Jesteśmy wdzięczni Ojcu Świętemu za tę odważną analizę. Powinna ona nas pobudzić do obrony wspólnych wartości, świętych dla wyznawców wszystkich religii.”

Papież dialogu

Wysiłki papieża Franciszka na rzecz dialogu ekumenicznego i międzyreligijnego także pozostają niezapomniane. Przykładem tego jest Dokument o Ludzkim Braterstwie z Abu Zabi, podpisany z przywódcami religijnymi islamu. „Dla naszych partnerów projektowych na Bliskim Wschodzie i w Afryce ten dialog jest wyrazem gorącego pragnienia i konieczności wspólnego przeciwstawienia się nietolerancji i fundamentalizmowi oraz osiągnięcia wolności religijnej dla wszystkich ludzi. Papież Franciszek wyznaczył tutaj standard” – powiedziała Lynch.

Tak samo było podczas spotkania papieża Franciszka z szyickim przywódcą, ajatollahem Ali al-Sistanim, w trakcie jego podróży do Iraku w 2021 roku. „Ten odważny gest zwrócił większą uwagę na mniejszość chrześcijańską w Iraku i był ważnym krokiem ku równym prawom – choć ten cel nadal jest daleki od realizacji.”

W 2017 roku spotkanie na Kubie między papieżem Franciszkiem a patriarchą rosyjskim Cyrylem oraz ich wspólna deklaracja przyciągnęły uwagę świata. „Mimo że ten dialog doznał poważnych ciosów w wyniku wojny na Ukrainie, drzwi muszą pozostać otwarte” – zaznaczyła prezes ACN. „Tak wielu chrześcijan zginęło pod komunizmem za wspólną wiarę. Po ostatnich wydarzeniach pojednanie będzie z pewnością długą drogą, ale to zadanie, które powierzył nam Jezus.”

franciszka

Ewangelizacja i modlitwa

Między ACN a zmarłym Papieżem istniało wiele punktów stycznych, nie tylko w jego zaangażowaniu na rzecz wolności religijnej i prześladowanych chrześcijan, ale także w działalności ewangelizacyjnej i modlitewnej. Na przykład papież Franciszek wielokrotnie wyrażał wsparcie dla międzynarodowej kampanii „Milion dzieci modli się na różańcu”, którą ACN koordynuje co roku. W październiku 2021 roku na placu św. Piotra powiedział: „18 października fundacja Pomoc Kościołowi w Potrzebie organizuje kampanię ‘Milion dzieci modli się na różańcu’ za jedność i pokój. Zachęcam wszystkich do udziału w tym pięknym wydarzeniu, w którym uczestniczą dzieci z całego świata.”

Już w 2018 roku napisał przedmowę do YOUCAT dla dzieci – książki pomagającej najmłodszym zrozumieć wiarę. Niedawno napisał także przedmowę do kolejnej publikacji YOUCAT, „Miłość na zawsze”, o miłości i małżeństwie. W niej papież Franciszek wspomina tango – tradycyjny taniec swojego kraju, Argentyny – i przypomina znaczenie adhortacji Amoris Laetitia. „Zachęca młodych, aby uwierzyli w przygodę wiecznej miłości i mówi o tańcu nadziei. Ufamy, że teraz cieszy się pełnią tej miłości, w którą tak głęboko wierzył” – powiedziała Lynch.

„ACN opłakuje posłańca dialogu, spotkania i miłosierdzia. Niech Bóg wynagrodzi mu jego wierną służbę. Będziemy kontynuować misję papieża Franciszka, który podczas swoich podróży często stawiał „ludzi z marginesu” w centrum, i jako papieska fundacja oddajemy się do dyspozycji przyszłego Ojca Świętego, tak jak czyniliśmy to od początku naszej działalności.”

Papież Franciszek wyraża wielkie zaniepokojenie narastającymi atakami na wolność religijną po otrzymaniu raportu ACN

Podziękowania za raport ACN i modlitwa za prześladowanych

Ojciec Święty podziękował organizacji ACN za raport, który wskazuje na spadek wolności religijnej, oraz powiedział, że modli się za wszystkich, którzy są prześladowani z powodu swojej wiary.

Papież Franciszek otrzymał kopię raportu „Wolność Religijna na Świecie 2023”, opublikowanego przez międzynarodową organizację charytatywną Pomoc Kościołowi w Potrzebie (ACN), i wyraził zaniepokojenie wzrastającą liczbą ataków na wolność religijną na pięciu kontynentach. Papież obiecał również kontynuować modlitwy za wszystkich prześladowanych z powodu ich wiary, która, zgodnie z raportem, dotyczy miliardów ludzi.

Spotkanie z przedstawicielami ACN i ważność raportu

Streszczenie raportu zostało wręczone Papieżowi Franciszkowi przez Marcelę Szymański, szefową Międzynarodowej Działalności Rzeczniczej ACN International, 24 sierpnia, w Pałacu Apostolskim w Watykanie. Podczas krótkiego przekazania raportu papież stwierdził: „to jest bardzo ważne, bardzo ważne”. Spotkanie miało miejsce podczas corocznej konferencji Międzynarodowej Sieci Katolickich Ustawodawców (ICLN), w której wzięło udział ponad 100 polityków z całego świata, by dyskutować o katolickich perspektywach w obliczu rosnących napięć i konfliktów zbrojnych.

Kluczowe wnioski z raportu ACN o wolności religijnej

Główne wnioski z raportu „Wolność Religijna na Świecie 2023” pokazują, że w ostatnich latach wzrosły prześladowania religijne, a ataki na wolność religijną coraz częściej pozostają bezkarne. Wolność religijna jest naruszana w 61 z 196 krajów świata, co dotyka ponad 62% globalnej populacji, czyli prawie 4,9 miliarda ludzi. Największe naruszenia mają miejsce w Afryce, gdzie w niemal połowie krajów (40%) odnotowano wysoki poziom prześladowań religijnych.

Apel Papieża Franciszka o dialog międzyreligijny i ochronę mniejszości

Papież Franciszek wielokrotnie mówił o wolności religijnej i prześladowaniu chrześcijan. 8 stycznia 2024 roku, podczas corocznego spotkania z dyplomatami akredytowanymi przy Stolicy Apostolskiej, zaapelował o zaprzestanie przemocy motywowanej religijnie i stwierdził, że „droga do pokoju prowadzi również przez dialog międzyreligijny, który przede wszystkim wymaga ochrony wolności religijnej i szacunku dla mniejszości”. Papież dodał także, że „równie niepokojący jest wzrost prześladowań i dyskryminacji chrześcijan”.

Znaczenie raportu „Wolność Religijna na Świecie”

Raport „Wolność Religijna na Świecie” analizuje globalną sytuację dotyczącą tego fundamentalnego prawa we wszystkich krajach i dla wszystkich religii, zgodnie z artykułem 18 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Jest to jedyny raport tego rodzaju, publikowany przez organizację pozarządową.

Raport jest publikowany przez ACN od 1999 roku co dwa lata, a jego autorami są niezależni eksperci, zespoły badawcze uniwersytetów i ośrodki badawcze z różnych kontynentów. Składa się z ponad 700 stron i jest dostępny w sześciu językach: niemieckim, hiszpańskim, francuskim, angielskim, włoskim i portugalskim. Redakcja raportu już pracuje nad kolejną edycją, która zostanie opublikowana w 2025 roku.

Pierwsze wspomnienie koptyjskich męczenników

Koptyjscy męczennicy, ścięci przez terrorystów na plaży w Libii, są dziś po raz pierwszy wspominani w liturgii Kościoła. Za świętych uznał ich najpierw Tawadros II, patriarcha Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego, a po nim Ojciec Święty Franciszek – przypomina ks. prof. Waldemar Cisło z Pomocy Kościołowi w Potrzebie.

Luka słuchał uważnie homilii o męczeństwie. Był w kościele, gdy w reakcji na nią powiedział: „Jesteśmy na to gotowi”. Nie rzucał słów na wiatr. Bóg był dla niego ponad wszystkim. Mężczyzna potwierdził to, gdy najpierw został uprowadzony przez terrorystów, a później zamordowany razem z dwudziestoma towarzyszami.

Dziewięć lat temu świat dowiedział się o śmierci 21 koptyjskich męczenników. Mieli na sobie pomarańczowe kostiumy, zmuszono ich, by padli na kolana. Oprawcy stanęli za nimi, nie odsłaniali twarzy. Ci, którzy za chwilę mieli zginąć, nie myśleli o tym, by uciec. Nie szarpali się. Postanowili się modlić. W ostatnich chwilach życia wypowiadali imię Chrystusa. Z nim na ustach ponieśli śmierć.

W ubiegłym roku 21 mężczyzn za świętych uznał Ojciec Święty Franciszek. „Decyzja papieża wpisuje się w realizowany już wcześniej przez Stolicę Apostolską +ekumenizm krwi+” – zauważa ks. prof. Waldemar Cisło. Przypomina, że pojęcie „ekumenizmu męczenników” pojawiło się w trakcie pontyfikatu Pawła VI podczas kanonizacji męczenników z Ugandy w 1964 roku. Promotorem takich działań był po nim św. Jan Paweł II.

„Świadectwo 21 męczenników zamordowanych na libijskiej plaży jest darem dla wszystkich chrześcijan, bez wyjątku. Nie bójmy się przywoływać ich wstawiennictwa w naszych modlitwach. Zwłaszcza, gdy prosimy Boga o pokój” – podkreśla w rocznicę ich śmierci ks. prof. Cisło. Wykładowca UKSW określa Egipt „Matką Męczenników”. „Od 258 r. tamtejsi chrześcijanie mają swój kalendarz, bo tylu wierzących oddawało życie za wierność Chrystusowi” – dodaje.

Dzisiaj Kościół katolicki po raz pierwszy wspomina 21 koptyjskich męczenników w liturgii. W Bazylice św. Piotra zaplanowano ekumeniczne nabożeństwo, a po nim wyemitowany zostanie film pt. „Dwudziestu jeden: moc wiary”, nakręcony w miejscu, z którego pochodzili święci. Powstaniu obrazu patronował koptyjski patriarcha Tawadros II.

Zdj. Radio Watykańskie / Ojciec Święty Franciszek otrzymał od Tawadrosa II reliwkie koptyjskich męczenników
Zdj. Radio Watykańskie / Ojciec Święty Franciszek otrzymał od Tawadrosa II reliwkie koptyjskich męczenników

Papieskie Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie, wykorzystując materiały zgromadzone przez Koptyjski Kościół Ortodoksyjny, przygotowało informację o tym, jak wyglądało życie 21 mężczyzn zanim zostali pojmani przez terrorystów z tzw. Państwa Islamskiego.

Malak miał przy sobie Biblię nawet podczas snu. Girgis często powtarzał swoim przyjaciołom: „nie martwcie się, nasze życie jest w rękach Chrystusa”. Tawadros musiał mierzyć się w Libii z trudnościami z powodu swojego chrześcijańskiego imienia, ale tym, którzy prosili go, by je zmienił, odpowiadał: „kto zaczyna od zmiany imienia, w końcu zmienia także wiarę”. Hany koniecznie chciał brać udział w życiu kościelnym. Pojawiał się na adoracji. Samuel zachęcał najbliższych, by nie przestawali się modlić. Ezzat, kiedy został poproszony, by ukrył swój koptyjski tatuaż przedstawiający krzyż, zareagował stanowczo: „nigdy, nie wstydzę się swojej wiary”.

„Świadectwa 21 męczenników pokazują, że gotowość, by pójść za Chrystusem do końca, wykuwa się na kolanach. Choć odwaga widoczna u nich w trakcie egzekucji wydaje się nam nieosiągalna, to codzienność, w jakiej funkcjonowali, wcale nie musi różnić się mocno od naszej. Było w niej miejsce na pracę, modlitwę, pomoc potrzebującym; było miejsce na proste gesty wskazujące, że Bóg jest nie tylko częścią tradycji, ale Osobą” – podkreśla ks. prof. Cisło.

Wykładowca UKSW wyjaśnia, że Koptyjski Kościół Ortodoksyjny nie postrzega męczeństwa jako zasługi tego, który poniósł śmierć, ale uznaje je za łaskę, dar od Boga, jaki przewyższa ludzką słabość. „Łaska Pana zaszczepia w sercu człowieka pokój, jakiego nie otrzyma on nigdzie indziej” – zauważa dyrektor sekcji polskiej PKWP.

Biuro Prasowe PKWP Polska