Raport Nadziei

„Dla milionów ludzi wszystkich wyznań na całym świecie religia jest przyczyną dyskryminacji, wykluczenia i prześladowań”.

Zdjęcie ACN: prof. Heiner Bielefeldt, Niemcy

20 kwietnia 2021 roku, w Rzymie o godz. 11.00 zostanie zaprezentowany najnowszy dokument PKWP pod międzynarodowym tytułem „Raport o Wolności Religijnej na świecie 2021” (RFR). Równocześnie promulgacja Raportu odbędzie się w innych krajach na świecie, również w Polsce. „Ten dokument jest ważny, aby przypomnieć nam o okrucieństwach, które mają miejsce w wielu częściach naszego globu. Ma to szczególne znaczenie dla tych, którzy padają ofiarą takich naruszeń”. Taki pogląd wyraził profesor Heiner Bielefeldt, były specjalny sprawozdawca ONZ ds. Wolności religii i przekonań, w związku z najnowszym raportem na temat wolności religijnej na świecie opublikowanym przez „Pomoc Kościołowi w Potrzebie” (ACN). Profesor Heiner Bielefeldt jest jednym z autorów raportu, który bada sytuację w zakresie wolności religijnej w 196 krajach świata i obejmuje wszystkie wyznania i systemy wierzeń. W sumie ponad 30 międzynarodowych ekspertów i dziennikarzy przyczyniło się do powstania tego raportu. Teolog, filozof i historyk, profesor Heiner Bielefeldt był specjalnym sprawozdawcą ds. Wolności religii i przekonań w Radzie Praw Człowieka ONZ (UNHRC) w latach 2010–2016. Obecnie pełni funkcję kierownika Katedry Praw Człowieka i Polityki Praw Człowieka na Uniwersytecie Erlangen w Niemczech. Profesor zauważył, że to przede wszystkim mniejszości religijne i etniczne są ofiarami nadużyć wobec wolności religijnej. „Byliśmy świadkami naruszeń wolności religijnej o wymiarze ludobójstwa. W Xinjiang, gdzie Ujgurowie padają ofiarą ogromnych gwałtów. Setki tysięcy ludzi podobno trafia do obozów zatrzymań. Widzieliśmy czystki etniczne, w wyniku których Rohingja zostali wypędzeni z ich własnego kraju w Birmie”. Zwrócił również uwagę na cierpienia wspólnot chrześcijańskich na Bliskim Wschodzie, które były świadkami podobnych naruszeń prawa do wolności religijnej. „Ci ludzie czuli, że muszą opuścić kraje, w których spędzili dzieciństwo i młodość”. Co więcej, dodał, że „…radykalne siły, siły fanatyczne, próbowały nawet zatrzeć ślady przeszłości, początków chrześcijaństwa w niektórych krajach Bliskiego Wschodu”.

Mówiąc o raporcie ACN, profesor Bielefeldt zauważył, że dla osób dotkniętych takimi naruszeniami wolności wyznania było „naprawdę ważne”, że „mogą w jakiś sposób ufać, że ludzie gdzieś na naszej wspólnej planecie pomyślą o nich, i może się za nich modlą”. Wyraził opinię, że „…najgorsze, co może się przydarzyć człowiekowi, to przebywanie w miejscu, o którym nikt nigdy się nie dowie, co się stało. I zapomną o mnie, w jakiś sposób jestem wyrzutkiem ludzkości, wykluczonym z ludzkiego świata. Ten raport jest źródłem nadziei dla wielu ludzi” – podsumował naukowiec.

Przypomnijmy. „Raport o Wolności Religijnej na Świecie jest narzędziem, dzięki któremu możemy podnieść głos w imieniu tych, którzy nie mają już możliwości zrobić tego sami, i którzy są na całym świecie prześladowani za swoją wiarę” – wyjaśnił dr Thomas Heine-Geldern, prezydent zarządzający papieskiego stowarzyszenia Pomoc Kościołowi w Potrzebie (ACN International). Raport jest dla naszego stowarzyszenia narzędziem wsparcia Kościoła powszechnego i spełnieniem życzenia papieża Franciszka, aby „dać nowy impuls do obrony wolności religijnej i godności człowieka” – tłumaczy dr Heine-Geldern. Według prezydenta PKWP, wydawnictwo wpisuje się w jeden z podstawowych celów misji stowarzyszenia, które ma być źródłem informacji, modlitwy i czynnej miłości.

Raporty krajowe są przygotowywane przez niezależnych międzynarodowych ekspertów i dotyczą wszystkich religii i przekonań religijnych. Jak wyjaśnił dr Heine-Geldern, dzięki temu PKWP „może rozpocząć dialog z wieloma naszymi współobywatelami, wzbudzić ich zainteresowanie i jednocześnie uwrażliwić na kwestię wolności religijnej”. Poprzez niniejszy Raport Pomoc Kościołowi w Potrzebie pragnie podkreślić wartość wolności religijnej jako fundamentalnego prawa człowieka (Art. 18 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka) i jednocześnie ostrzec przed poważnym pogorszeniem sytuacji w tym zakresie w wielu krajach świata. Dla milionów ludzi wszystkich wyznań na całym świecie religia jest przyczyną dyskryminacji, wykluczenia i prześladowań. Dlatego też pragnieniem PKWP jest, aby Raport ten podniósł świadomość potrzeby ich ochrony i obrony. W krajach, w których zagwarantowana jest wolność religijna, powstają podstawy do prawdziwie ludzkiego współistnienia, do czego wzywa papież Franciszek. W ciągu ostatnich dwóch lat każdy kraj został przeanalizowany (raporty krajowe) według ściśle określonych kryteriów i precyzyjnej metodologii przez 30 autorów: niezależnych ekspertów i zespoły badawcze z uniwersytetów i międzynarodowych ośrodków naukowych. Raport jest skierowany do dziennikarzy, nauczycieli akademickich, naukowców, polityków – zarówno wierzących, jak i niewierzących – aby zwrócić uwagę na to, jak ważna dla godności człowieka i pomyślnego rozwoju społeczeństw jest możliwość korzystania z tego podstawowego prawa.

Pomimo wyraźnego uznania przez Europejski Trybunał Praw Człowieka, wolność religii lub przekonań ponownie stała się kwestią sporną nie tylko w Europie. W ostatnich latach pojawiły się nowe pytania. Niektóre z nich dotyczą praktycznych kwestii, jak najlepiej realizować to prawo człowieka. Inne pytania zdradzają pewien sceptycyzm, co do aktualnego znaczenia wolności religii lub przekonań we współczesnym świeckim społeczeństwie. Czy wolność religii lub przekonań uprzywilejowuje określone światopoglądy religijne? Jaki jest tego zakres i gdzie są ograniczenia? Czy naprawdę potrzebujemy prawa człowieka, które dotyczy konkretnie kwestii religii i przekonań? Czy nie wystarczyłoby zagwarantować każdemu swobody wyrażania różnych opinii, stanowisk i przekonań, w tym religijnych? Jaki jest związek z innymi prawami człowieka? Jaka jest rola wolności religii lub przekonań w ramach szerszych programów walki z dyskryminacją? To są daleko idące pytania. Urzeczywistnienie wolności religii lub przekonań w naszych coraz bardziej pluralistycznych, nowoczesnych społeczeństwach stało się trudnym zadaniem. Biorąc pod uwagę niewyczerpaną różnorodność systemów przekonań religijnych i moralnych, praktyk indywidualnych i wspólnotowych, wolność religii lub przekonań stała się przedmiotem wielu daleko idących pytań, które wymagają dogłębnej debaty publicznej. Mimo wszystko ludzie nadal poszukują ostatecznego sensu życia, pielęgnowania swoich przekonań egzystencjalnych, kultywowania ich razem z innymi i wychowywania dzieci zgodnie z wartościami, które wysoko cenią. Wspólne życie w pluralistycznym i demokratycznym społeczeństwie wymaga kultury szacunku, która nie rozwinęłaby się bez wolności religii lub przekonań.

Ks. dr Andrzej Paś, ACN Polska