Polityka Etiopii

Konstytucja Etiopii z 1993 r. przewiduje w art. 11 zasadę rozdziału państwa od religii. Nauczanie religii jest dozwolone jedynie w kościołach i meczetach.

Konstytucja Etiopii z 1993 r. przewiduje w art. 11 zasadę rozdziału państwa od religii. Dalej dodaje, że żadna religia nie będzie uważana za oficjalną, i że państwo nie będzie ingerować w sprawy religijne, ani też żadne wyznanie religijne nie będzie ingerować w sprawy państwowe. Artykuł 27 uznaje wolność sumienia i religii wszystkich obywateli Etiopii, w tym wolności indywidualnej czy we wspólnocie z innymi, aby publicznie lub prywatnie zamanifestować swoją wiarę w konkretnych sytuacjach. Konstytucja potwierdza także prawo jednostki do rozpowszechniania swojej wiary i do możliwości konwersji na inną, a także prawo rodziców do wychowania swoich dzieci w religii, którą praktykują. Preambuła konstytucji wyraża przekonanie, że „równomierny rozwój różnych kultur i religii jest jednym z nieodzownych warunków, aby zapewnić trwały pokój, nieusuwalną i prężną demokrację oraz przyspieszony rozwój gospodarczy i społeczny dla naszego kraju, Etiopii”. Konstytucja zakazuje nauczania religii we wszystkich szkołach, zarówno publicznych, jak i prywatnych. Artykuł 90 sekcji 2 stanowi: „Edukacja ma być prowadzona w sposób wolny od religii, bez wpływów politycznych lub kulturowych. Nauczanie religii jest dozwolone jedynie w kościołach i meczetach. Zgodnie z ustawą wprowadzoną w lutym 2009 r., zwaną proklamacją o działalności charytatywnej stowarzyszeń, wszystkie Kościoły i grupy religijne są uważane za organizacje charytatywne i jako takie mają osobowość prawną, niezbędną do tego, aby złożyć wniosek o rejestrację w Ministerstwie Sprawiedliwości. Muszą odnawiać tę aplikację co trzy lata. W przypadku braku takiej rejestracji nie mogą podejmować działań, takich jak otwarcie rachunku bankowego lub uzyskanie pomocy prawnej. Etiopski Kościół Prawosławny (EOC) i Rada Najwyższa Rady Etiopskiej (EIASC) są zwolnione z tego trzyletniego procesu. Kościoły i inne agencje wyspecjalizowane w działalności charytatywnej i rozwojowej są zobowiązane do zarejestrowania się w Agencji Dobroczynności i Stowarzyszeń, niezależnie od organizacji religijnej, do której należą, dlatego też podlegają obowiązującym przepisom dotyczącym organizacji pozarządowych. Istnieje też limit 10-procentowy na finansowanie otrzymane z zagranicy. Etiopska Cerkiew Prawosławna jest najliczniejszą grupą religijną, jej działalność obejmuje szczególnie regiony Tigray i Amhara oraz niektóre części Oromii. Tymczasem muzułmanie sunniccy, którzy stanowią około jednej trzeciej wszystkich Etiopczyków, dominują w regionach Oromii, Somalii i Dalekiego Wschodu. Chrześcijanie ewangelicy i zielonoświątkowcy stanowią około 9 procent populacji i są najliczniej skupieni na południowym zachodzie kraju.

Trochę polityki… Ustawa z 2008 r. uznaje jako przestępstwo podburzanie za pośrednictwem mediów do wrogości pomiędzy religiami, a także angażowanie się w proces zniesławień przywódców religijnych. Zarówno inicjatywy rządowe jak i społeczne dążyły do promowania harmonijnego współżycia między religiami oraz zapobiegania lub rozwiązywania istniejących już konfliktów związanych z tym obszarem. Rząd powołał w tym celu Narodową Radę Pokoju, która działa przede wszystkim regionalnie, wspierając dialog międzyreligijny. Jednakże władze państwowe nie wydają dla wszystkich misjonarzy stałych wiz, chyba że są oni zaangażowani w projekty zarządzane przez zarejestrowane organizacje religijne. Ta polityka nie jest zwykle stosowana w przypadku Etiopskiego Kościoła Prawosławnego. Kościół Katolicki w Etiopii uważany jest praktycznie za organizację humanitarną, stąd katoliccy misjonarze nie mogą przejść na emeryturę i zazwyczaj kontynuują pracę po ukończeniu 65. roku życia. Na początku 2018 r. władze przestały odnawiać pozwolenia na pracę dla duchownych w tym wieku. Obecnie problem dotyczy 37 starszych, zagranicznych księży i zakonników, którzy teoretycznie przebywają nielegalnie w tym kraju, mimo że podobne sytuacje zawsze były z powodzeniem rozwiązywane w przeszłości.

Rząd oficjalnie uznaje zarówno chrześcijańskie, jak i muzułmańskie święta, i nakazuje dwugodzinną przerwę na lunch dla muzułmanów, którzy udają się w tym czasie do meczetu na piątkową modlitwę. Oficjalne święta obejmują: Boże Narodzenie, Święto Trzech Króli, Wielki Piątek, Wielkanoc, Meskel, Eid al-Adha, Narodziny Proroka Mahometa i Eid al-Fitr. Jednak grupy islamskie często twierdzą, że rządowa organizacja antyterrorystyczna (ATP z 2009 r.) dyskryminująco ingeruje w ich praktyki religijne. Powołują się przy tym na rzekome przypadki nękania przez siły bezpieczeństwa. W opinii publicznej funkcjonuje przekonanie, że takie środki wypływają z polityki prewencji i mają na celu kontrolowanie islamskiego ekstremizmu, a nie celowanie w samą praktykę islamu jako takiego.

Jeden z ważniejszych incydentów miał miejsce 23 stycznia 2018 r. w miejscowości Woldiya, 500 km na północ od Addis Abeba, w święto Timket, kiedy zginęło kilka osób w starciach między siłami bezpieczeństwa a wiernymi, którzy brali udział w prawosławnej procesji . Doniesiono, że podczas procesji dziesiątki młodych ludzi zaczęły krzyczeć hasła przeciwko rządowi. Według oficjalnych relacji wynika, że kiedy żołnierze otworzyli ogień, wybuchła panika, w wyniku której zginęło siedem osób. Inne źródła podały, że liczba ofiar była znacznie wyższa – do 35. Lokalne źródła wskazywały, że incydent nie miał religijnych konotacji. Zamiast tego sugerowali, że było to wynikiem lokalnej opozycji etnicznej. W ogólnym zarysie sytuacja w Etiopii pozostaje stabilna w odniesieniu do kwestii związanych z wolnością religijną. Nie informowano o żadnych niepokojących incydentach. Ogólnie rzecz biorąc, grupy religijne prowadzą swoją działalność bez większych ograniczeń, chociaż niektóre grupy mniejszościowe skarżyły się na dyskryminujące traktowanie. Wydaje się jednak, że kontrola, jaką państwo sprawuje wobec społeczności muzułmańskiej, wynika raczej z uzasadnionych obaw dotyczących stabilności i bezpieczeństwa narodowego.

Ks. dr Andrzej PaśSekcja polska PKWP