Raport „Wolność religijna na świecie 2023”

W co trzecim kraju na świecie brakuje podstawowej wolności religijnej.

Podstawowe prawo człowieka do wolności myśli, sumienia i wyznania jest naruszane w co trzecim kraju (31%), czyli w 61 ze 196 państw. Łącznie prawie 4,9 miliarda ludzi, czyli 62% światowej populacji, żyje w krajach, w których wolność religijna jest mocno ograniczona.

Raport „Wolność religijna na świecie 2023” (Religious Freedom in the World Report, RFR), opublikowany 22 czerwca 2023 r. przez papieskie stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie (ACN International), podkreśla rosnące zagrożenia i tendencje naruszające to prawo, wskazując że prześladowania ze względu na wiarę ogólnie się pogorszyły, a bezkarność wzrosła.

Badanie obejmuje okres od stycznia 2021 r. do grudnia 2022 r. i jest jedynym raportem pozarządowym, który analizuje przestrzeganie i łamanie na całym świecie, w odniesieniu do wszystkich religii, prawa określonego w art. 18 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

W raporcie stwierdzono, że dyskryminacja i prześladowania są wyraźnie zauważalne w 61 krajach, a w 49 z nich to władze prześladują na tle religijnym, a nawet mordują własnych obywateli, a reakcja społeczności międzynarodowej na te fakty jest niewielka. Obecnie zagrożone są nawet większościowe wspólnoty religijne.

Prześladowania religijne nasiliły się

Na mapie zamieszczonej w raporcie „Wolność religijna na świecie 2023” 28 państw oznaczono kolorem czerwonym (jako „gorące kraje”, wskazując na prześladowania), co oznacza najbardziej niebezpieczne miejsca na świecie pod względem swobodnego praktykowania religii, a 33 oznaczono kolorem pomarańczowym, co wskazuje na wysoki poziom dyskryminacji. Od czasu opublikowania ostatniego raportu w 47 z tych krajów sytuacja w zakresie wolności religijnej uległa pogorszeniu, podczas gdy poprawiła się jedynie w dziewięciu z nich.

Jednym z głównych wniosków najnowszego raportu PKWP jest to, że mniejszościowe wspólnoty religijne znajdują się w coraz trudniejszej sytuacji, a w niektórych przypadkach grozi im całkowity zanik z powodu połączenia terroryzmu, ataków na ich dziedzictwo kulturowe i bardziej subtelnych środków, takich jak rozprzestrzenianie się przepisów antykonwersyjnych, manipulowanie zasadami wyborczymi i ograniczenia finansowe. Istnieją jednak również przypadki prześladowań wspólnot religijnych będących większością, na przykład w Nikaragui i Nigerii.

Rośnie bezkarność

Raport odnotowuje również globalny wzrost potęgi i zasięgu autorytarnych rządów oraz fundamentalistycznych przywódców, którzy dążą do sprawowania nieograniczonej władzy i są zarówno zazdrośni, jak i obawiają się duchowego autorytetu i zdolności mobilizacyjnych wspólnot religijnych. Ma to fatalny wpływ na wolność religijną. Bezkarność stała się stałym zjawiskiem na całym świecie, a w 36 krajach (18%) napastnicy rzadko, jeśli w ogóle, są ścigani za swoje przestępstwa.

Milczenie ze strony społeczności międzynarodowej przyczynia się do kultury bezkarności dla reżimów uważanych za strategicznie ważne dla Zachodu, np. w Chinach i Indiach, które ostatecznie nie podlegają międzynarodowym sankcjom ani żadnym innym konsekwencjom za naruszanie wolności religijnej. To samo dotyczy Nigerii i Pakistanu.

Jednym z przykładów takich opresyjnych reżimów przytaczanym w raporcie jest Nikaragua, która po raz pierwszy znalazła się na liście krajów o najwyższym poziomie naruszeń wolności religijnej.

Główne wnioski

Najbardziej naznaczonym przemocą kontynentem pozostaje Afryka, a wzrost liczby ataków dżihadystów sprawia, że sytuacja w zakresie wolności religijnej jest jeszcze bardziej niepokojąca. Prawie połowa „gorących krajów” na mapie RFR, czyli 13 z 28, znajduje się w Afryce. Koncentracja aktywności dżihadystów jest szczególnie widoczna w regionie Sahelu, wokół jeziora Czad, w Mozambiku i Somalii, i rozprzestrzenia się na sąsiednie kraje, z których wiele pozostaje pod obserwacją, ponieważ doświadczyło ataków islamistów przy swoich granicach.

Dwoma krajami azjatyckimi o najgorszych wynikach w zakresie łamania praw człowieka, w tym wolności religijnej, są Chiny i Korea Północna, gdzie państwo sprawuje totalitarną kontrolę poprzez nadzór i ekstremalne środki represji wobec ludności.

Raport „Wolność religijna na świecie 2023” zwraca również szczególną uwagę na Indie, gdzie wraz z narzuceniem niebezpiecznego nacjonalizmu etniczno-religijnego, który jest krzywdzący dla mniejszości religijnych, poziom prześladowań wzrasta. Przepisy antykonwersyjne zostały zatwierdzone lub są obecnie analizowane w 12 z 28 stanów Indii, przewidując kary do 10 lat pozbawienia wolności. Co więcej, przepisy te przewidują korzyści finansowe dla tych, którzy nawrócą się lub powrócą do religii większościowej.

Incydenty przymusowej konwersji religijnej, uprowadzeń i przemocy seksualnej (w tym niewolnictwa seksualnego) nie zmniejszyły się w ciągu dwuletniego okresu objętego badaniem, a w rzeczywistości pozostają w dużej mierze ignorowane przez lokalne organy ścigania, jak ma to miejsce w Pakistanie, gdzie młode chrześcijanki i hinduski są często uprowadzane i poddawane przymusowym małżeństwom. Oprócz rażącego naruszania praw człowieka, w tym wolności religijnej, praktyki te mają również wpływ na ograniczenie wzrostu ich wspólnot religijnych.

RFR podkreśla również poważne kryzysy wewnętrzne, które mają miejsce we wspólnotach muzułmańskich na całym świecie. Z jednej strony, wielu młodych muzułmanów nadal przyciąga islamistyczna siatka terrorystyczna, ale z drugiej strony, zwłaszcza na Bliskim Wschodzie, pojawiają się oznaki powszechnej sekularyzacji. Na przykład w Iranie istnieją badania wskazujące, że 47% populacji nie deklaruje przynależności religijnej, a tylko 32% identyfikowało się jako szyici podczas niedawnej „rewolucji hidżabowej” irańskich kobiet.

Anulowanie kultury

Raport „Wolność religijna na świecie 2023” zwraca uwagę na obawy związane z rosnącymi ograniczeniami wolności myśli, sumienia i wyznania w krajach należących do Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE). W ciągu ostatnich dwóch lat Zachód przeszedł od klimatu „uprzejmych prześladowań” wobec tych, którzy chcą otwarcie żyć i wyrażać swoją wiarę, do klimatu „anulowania kultury” i „wymuszonej mowy” z silną presją społeczną, aby dostosować się do aktualnych trendów ideologicznych.

Pozytywnym aspektem raportu jest zauważalny wzrost inicjatyw dialogu międzyreligijnego oraz radosny powrót do nieograniczonych celebracji religijnych w wielu krajach po lockdownach związanych z pandemią COVID-19.

Regina Lynch, niedawno wybrana na stanowisko prezydenta zarządzającego ACN International wyjaśnia, że głównym celem tego raportu jest „zmotywowanie ludzi do zaangażowania się i pomocy osobom cierpiącym z powodu prześladowań religijnych poprzez modlitwę, dzielenie się informacjami, zabieranie głosu w obronie ofiar, angażowanie polityków i informowanie o realiach w różnych częściach świata”.

– Raport PKWP „Wolność religijna na świecie 2023” ma na celu jedynie zebranie informacji i dostarczenie analizy na temat nadużywania tego podstawowego prawa człowieka na całym świecie. Jest to narzędzie. Narzędzie spełnia swoją rolę jedynie wtedy, gdy ci, którzy je wykorzystują, dzielą się nim z innymi i pracują nad wprowadzeniem zmian – podkreśla Regina Lynch.