Panel dyskusyjny o papieżu Leonie XIV

Panel dyskusyjny odbył się 27 maja w Pola Dialogu Café i został zorganizowany przez krakowski Instytut Tertio Millennio oraz Pomoc Kościołowi w Potrzebie.

Mamy papieża! 8 maja 2025 roku biały dym nad Kaplicą Sykstyńską zaskoczył świat – już tego samego wieczoru ogłoszono wybór 267. papieża. Został nim po raz pierwszy w historii Amerykanin – kardynał Robert Francis Prevost, augustianin, długoletni misjonarz w Peru, były biskup Chiclayo, dotychczasowy prefekt Dykasterii ds. Biskupów. Przyjął imię Leon XIV, co wielu odczytuje jako próbę połączenia dziedzictwa Leona XIII – autora Rerum novarum – z synodalnym stylem Franciszka oraz duchowym spokojem Benedykta XVI.

Ale kim właściwie jest papież Leon XIV? Czy jego pontyfikat będzie próbą pogodzenia tradycji Kościoła z wyzwaniami współczesnego świata?

Wybór kard. Prevosta i przyjęcie imienia Leona XIV nieuchronnie przywołuje dziedzictwo Leona XIII. Encyklika Rerum novarum z 1891 roku stała się kamieniem węgielnym nowoczesnej katolickiej nauki społecznej. Jakie wyzwania stoją przed nowym papieżem, by tę tradycję kontynuować, łącząc dziedzictwo z realiami współczesności?

Podczas dyskusji poruszono wiele wątków. Przypominamy kilka z nich.

Papież misyjny, szukający sprawiedliwości i pokoju

Augustianin, o. Wiesław Dawidowski przypomniał:

„Nie da się papieża zaszufladkować. To będzie najmniej amerykański papież ze wszystkich Amerykanów. Dał temu wyraz, odpowiadając dziennikarzowi, że na razie nie przewiduje wyjazdu do USA. Jest to papież misyjny. Był na wszystkich kontynentach. Kraje, w których nie był, można policzyć na palcach obu rąk (6 krajów). Misyjność wyraża się u Niego w znajomości świata. To będzie papież doby globalizacji. To papież, który będzie szukał dróg jedności. To widać w jego zawołaniu.”

Dodaje również: „W wystąpieniu do dyplomatów wspomina trzy filary, które tworzą istotną jedność. I mogą być podwaliną pontyfikatu Leona XIV. Troska o pokój społeczny. Troska o sprawiedliwość społeczną, szczególnie wobec migrantów. Troska o prawdę”.

Dobry lider

Dawid Gospodarek, dziennikarz, zauważył:

„Jest taka pokusa, żeby wróżyć o papieżu na podstawie starszych wypowiedzi. Ale to nie będzie proste. (…) Interesuje mnie również zagadnienie realizacji władzy. To był temat doktoratu kardynała Prevosta. Papież mówi o synodalnym stylu rządzenia. Doceniał to, co wyszło ze zgromadzenia synodalnego. Cieszy mnie również to, że samym Augustianom dał się poznać, jako dobry szef. Była także przez dwa lata prefektem Dykasterii ds. Biskupów.”

Źle wykorzystywana technologia AI

W panelu poruszano kwestie nowych wyznań technologicznych i społecznych z jakimi spotyka się Kościół:

„Ważne pytanie dotyczy tego, na ile Kościół jest w stanie podjąć refleksję nad nową rzeczywistością sztucznej inteligencji i mechanizmach, jakie tym rządzą. Tym bardziej, że nawet fachowcy przypominają, że jeszcze za mało wiemy o samych modelach AI i możliwościach wpływu na życie społeczne. Działanie social mediów są już dobrze opisane. Natomiast dużo więcej kwestii wiąże się ze sztuczną inteligencją”, mówił – dr Tomasz Dekert.

Analizując nowe warunki społeczne w jakich dziś funkcjonujemy, O. Wiesław Dawidowski przypominał, że papież może podejmować sprawy społeczne, które są dziś szczególnie istotne.

„Wykorzystanie sztucznej inteligencji do produkcji fake newsów i wyobrażeń jest dziś wyzwaniem. Papież, jeszcze jako kardynał, na wykładzie w jednym z uniwersytetów peruwiańskich, przypominał, że fake newsy z wykorzystaniem AI są używane do atakowania ludzi. Także w pierwszych dniach pontyfikatu powiedział, że żyjemy w dobie wzajemnego atakowania się nienawiścią. Nawet sam, dwa tygodnie temu, stał się ofiarą deep fake, w spreparowanym wideo dotyczącym wypowiedzi do afrykańskiego przywódczy”.

Biogramy uczestników panelu:

O. Wiesław Dawidowski OSA – augustianin, doktor teologii fundamentalnej, publicysta. W stanie wojennym jako licealista skazany na pół roku więzienia za zaangażowanie w podziemie antykomunistyczne. Doktorat uzyskał na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie (rozprawa: Reguła wiary w metodzie teologicznej św. Augustyna). Były rektor duszpasterstwa anglojęzycznego w Warszawie, w latach 2012–2021 przełożony prowincjalny polskich augustianów. Autor tomików „Święty Augustyn” i „Święta Rita”. Mieszka w Łomiankach pod Warszawą.

dr Tomasz Dekert – religioznawca, pracownik Instytutu Kulturoznawstwa Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie. Bada historię i antropologię religii. Zajmuje się m.in. kulturą wczesnochrześcijańską, relacjami ortodoksji i heterodoksji, tradycją i liturgią w ujęciu teorii rytuału. Członek redakcji kwartalnika „Christianitas”.

Dawid Gospodarek – dziennikarz Katolickiej Agencji Informacyjnej, współpracownik różnych redakcji. Interesuje się dogmatyką, liturgią, muzyką tradycyjną oraz historią sztuki. Zaangażowany w dialog ekumeniczny i międzyreligijny. Członek Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów.

Zachęcamy do obejrzenia nagrania ze spotkania: