Dotrzeć do serca Azji

„Nierealistyczne byłoby oczekiwanie rezultatów z dnia na dzień” – szef działu projektów PKWP w Azji Środkowej podsumowuje papieską wizytę w Mongolii.

O papieskiej wizycie w Mongolii i jej możliwych następstwach dla przyszłości kraju i całego regionu rozmawiamy z Peterem Humeniukiem, szefem działu projektów PKWP na Azję Środkową, który towarzyszył Franciszkowi w tej podróży.

Jak podsumowałbyś trzydniową wizytę papieską w Mongolii? Jakie są Twoim zdaniem kluczowe wnioski?

W okresie poprzedzającym tę nieco nieoczekiwaną wizytę papieską wielu zastanawiało się, czy w ogóle się ona odbędzie. Ostatecznie jednak okazała się ona bardzo udana.

Papieska wizyta w Mongolii wyznaczyła kierunek dla przyszłości tego kraju. Mogę powiedzieć, że uczucia i współczucie, jakie Ojciec Święty okazywał innym podczas całej swojej wizyty, naprawdę zrobiły na mnie wrażenie.

W okresie poprzedzającym tę podróż zadawano pytania o to, dlaczego chciałby odwiedzić kraj z tak małą liczbą katolików i tak niewielką infrastrukturą kościelną, którego ludność to głównie buddyści. Często mówi się, że papież dociera do peryferii, a ta podróż nie była pod tym względem wyjątkiem. Papieżowi naprawdę udało się dotrzeć do samego centrum – serca.

Co dokładnie masz na myśli? Do jakiego centrum dotarł?

Przez „centrum” rozumiem Azję Środkową i Wschodnią, serce Azji. Wiele lokalnych Kościołów w tym regionie potraktowało tę wizytę jako okazję do spotkania. Do Mongolii przybyli w tym celu nie tylko jego przedstawiciele kościelni, biskupi i kardynałowie, ale także wielu wiernych świeckich. Jestem pewien, że jego słowa i czyny dały im ukierunkowanie i wskazówki.

O jakich krajach mówimy?

Oprócz Mongolii są to Chiny, Wietnam, Tajlandia, Korea Południowa, Japonia, Filipiny, Kazachstan, Kirgistan i Rosja.

Czy uważasz, że wizyta papieża może być przełomowym wydarzeniem dla wszystkich tych krajów?

Z wyjątkiem Filipin, chrześcijanie są nie tylko mniejszością w Azji, ale także żyją w bardzo trudnych warunkach. Zgromadzili się razem ze wszystkimi swoimi indywidualnymi i charakterystycznymi cechami. Ta podróż po raz kolejny ujawniła bogactwo kulturowe tych krajów i regionów, które tak bardzo się od siebie różnią i jestem absolutnie pewien, że zainspirowała i umocniła w wierze ich mieszkańców.

Czy ta podróż będzie miała pozytywny skutek w dłuższej perspektywie?

Kraje, które w przeszłości podjęły wyzwanie goszczenia papieża, bez wątpienia skorzystały na tym. Szczególnie dobrym przykładem jest Kazachstan. Pierwsza wizyta papieża Jana Pawła II w październiku 2001 r. była bardzo pozytywna dla lokalnego Kościoła. Podobnie było po ostatniej wizycie papieża Franciszka we wrześniu 2022 roku. Doprowadziła ona do wielu zmian na lepsze w życiu lokalnych chrześcijan, nie tylko pod względem prawnym, ale także na wielu innych poziomach.

Papieska wizyta w Mongolii pokazała, jak pozytywny wpływ może mieć wyznaczenie kursu na przyszłość i jak ważne jest, aby się w to zaangażować. Okoliczności w kraju, w którym buddyści stanowią większość populacji, są zupełnie inne niż te, które napotykamy w Kazachstanie, ale myślę, że zarówno kraj, jak i ludzie wiary ostatecznie skorzystają na tym odważnym akcie. Procesy te oczywiście wymagają czasu i nierealistyczne byłoby oczekiwanie rezultatów z dnia na dzień.

W Mongolii było wielu wietnamskich chrześcijan: świeckich i biskupów. Czy również w tym kraju możemy spodziewać się poprawy sytuacji wyznawców Chrystusa?

Wietnam jest dobrym przykładem pozytywnej ewolucji stosunków między państwami komunistycznymi a Watykanem. Przy okazji wizyty prezydenta Wietnamu w Watykanie 27 lipca 2023 r., po negocjacjach przygotowanych z dużym wyprzedzeniem, osiągnięto porozumienie, które można określić jako historyczne. Od teraz przedstawiciel apostolski będzie rezydował w Wietnamie i mamy nadzieję, że znacząco zmieni to sytuację tamtejszych katolików.

Jaki wpływ będzie miała podróż apostolska Franciszka na wsparcie PKWP? Czy organizacja charytatywna ma jakąś misję w Mongolii?

W tym kontekście należy wspomnieć o utworzeniu w 2021 r. Konferencji Episkopatu Azji Środkowej, która niedawno powiększyła się o Mongolię. To bardzo pozytywny znak. W ramach tej współpracy PKWP zamierza zapewnić i rozwijać swoje wsparcie dla Kościołów lokalnych – w tym katolików w Mongolii. Wsparcie to będzie proporcjonalne do liczby wiernych, ale chcemy pomóc w promowaniu istnienia, warunków i możliwości rozwoju tych lokalnych Kościołów.

Przy wielu okazjach papież podkreślał szczególną sytuację wspólnot na peryferiach i od pewnego czasu PKWP stara się być obecne właśnie w tych zmarginalizowanych obszarach. Zastanawialiśmy się, jak dostosować nasze wsparcie do różnych warunków i realiów, aby działać dokładnie tak, jak czyni to papież.

Ważne jest, abyśmy rozumieli, dlaczego to robimy. Jeśli nie będziemy wspierać niewielkich i małoliczebnych Kościołów lokalnych na peryferiach, stopniowo przestaną one istnieć, a my będziemy musieli zmierzyć się z perspektywą ich całkowitej utraty i tego, że nie będziemy już w stanie ich ożywić. Musimy być tego w pełni świadomi. Z tego powodu PKWP traktuje te kraje priorytetowo.