Białoruś: „Papież Franciszek jest zaniepokojony sytuacją w kraju”

Społeczność międzynarodowa jest zszokowana sytuacją na Białorusi, która charakteryzuje się brutalnym tłumieniem protestów i sankcji. Ten stan rzeczy pogarsza fakt, że Białoruś mocno ucierpiała w wyniku kryzysu COVID-19. W obecnych napiętych okolicznościach represje są stosowane także wobec mniejszości katolickiej w tym kraju. Międzynarodowa opinia publiczna dowiedziała się o sytuacji dzięki sprawie arcybiskupa mińskiego Tadeusza Kondrusiewicza, który przez kilka miesięcy nie mógł wrócić na Białoruś po skrytykowaniu przywództwa politycznego kraju.

Zdjęcie ACN: bp Aleh Butkiewicz

Pomoc Kościołowi w Potrzebie (ACN) omówiło pracę Kościoła na rzecz wspierania Białorusi w wywiadzie z Przewodniczącym Konferencji Episkopatu Białorusi, bp. Alehem Butkiewiczem. Od 2014 roku 49-latek jest ordynariuszem diecezji witebskiej w północnej Białorusi. Pytania z ramienia PKWP (ACN) zadaje Maria Lozano.

ACN: Białoruś przeżywa poważny kryzys. Co Kościół robi, aby wspierać ludzi w tych czasach?

Bp A. B.: Wobec zachodzących obecnie w społeczeństwie procesów, Kościół musi reagować i nie może pozostać obojętnym – w końcu większość osób zaangażowanych w te procesy jest także członkami Kościoła. Z tego powodu Kościół stara się dotrzeć do ich serc, wzywając je do pracy na rzecz pokoju i pojednania oraz nawiązania dialogu w celu rozwiązania problemów. Oferujemy wszelkie możliwe formy pomocy: wsparcie duchowe, psychologiczne, a czasem także materialne dla osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji.

ACN: Czy praca Kościoła jest utrudniona?

Ogólnie rzecz biorąc, ta sytuacja kryzysowa nie przeszkodziła poważnie, ani nie ograniczyła zakresu pracy Kościoła, z wyjątkiem ograniczeń nałożonych na transmisję nabożeństw online oraz, w niektórych przypadkach, ściślejszej kontroli przez władze działalności poszczególnych księży i parafii.

ACN: Co wierzący myślą o obecnej sytuacji?

Obecna sytuacja dała dalszy bodziec do zintensyfikowania modlitwy, a w wielu przypadkach do ponownej oceny własnego stanowiska na temat relacji z Bogiem i innymi ludźmi. Na ogół sytuacje takie jak te, prowadzą do pogłębienia naszej wiary.

ACN: Jak Białoruś dotknęła pandemia COVID i co Kościół zrobił, aby poradzić sobie z jej skutkami?

Jak wszędzie na świecie, epidemia COVID-19 negatywnie wpłynęła na życie publiczne i sytuację gospodarczą Białorusi. Kościół był jedną z pierwszych instytucji, które zareagowały na pojawienie się epidemii. Podjęliśmy środki ostrożności i ustawiliśmy stacje dezynfekcji w kościołach, wprowadziliśmy obowiązek używania masek podczas mszy i przestrzegaliśmy praktyk dystansu społecznego. Rozpoczęto projekty mające na celu pomoc organizacjom medycznym w zakupie niezbędnego sprzętu ochronnego i profilaktycznego. Coraz więcej Mszy Św. jest transmitowanych online przez parafie. ACN natychmiast pomogło nam wdrożyć te środki.

ACN: Większość mieszkańców Białorusi to wyznawcy prawosławia. Jak opisałby ks. biskup relacje z Kościołem prawosławnym? Czy jest też aspekt ekumeniczny w kwestiach społecznych?

Stosunki z Cerkwią prawosławną, ale także z przedstawicielami innych wyznań i religii są pokojowe. W większości przypadków określiłbym je jako przyjacielskie, szczególnie w obszarze relacji międzyludzkich, np. w rodzinach międzywyznaniowych. Wszelkie różnice międzywyznaniowe czy międzyreligijne praktycznie znikają, gdy chodzi o ratowanie ludzi. Dlatego w tych okolicznościach, w pewnym stopniu, epidemię można uznać za czynnik zbliżający ludzi, a nie dzielący ich.

ACN: Duża liczba księży katolickich na Białorusi pochodzi z innych krajów, takich jak Polska. Czy stwarza to dla nich problemy – na przykład, kiedy muszą ubiegać się o wizę? Czy istnieją bariery językowe między księżmi a ich parafiami?

Większość naszych księży pochodzi z Białorusi, ale potrzebujemy również pomocy księży z innych krajów. Jesteśmy bardzo wdzięczni, szczególnie polskim księżom, za ich wieloletnią, bezinteresowną pracę w naszym kraju. Ich służba jest utrudniona, ponieważ muszą regularnie – raz w roku, a nawet co pół roku – ubiegać się o zezwolenie na prowadzenie pracy duszpasterskiej. Zezwolenie to może jednak zostać cofnięte w dowolnym momencie bez znajomości przyczyny. Co do języka używanego podczas Mszy Św. – nie stwarza to żadnych problemów. Nie ma barier językowych między księżmi z innych krajów a ich parafianami.

ACN: Jak powszechny Kościół może wyrazić swoją solidarność z narodem Białorusi?

Kościół powszechny już wspiera Białoruś – szczególnie poprzez modlitwy odmawiane przez wiele zakonów, kongregacji, parafii i osób prywatnych. Jesteśmy głęboko wdzięczni za modlitwy i myśli Papieża Franciszka, który jest zaniepokojony tym, co dzieje się w naszym kraju. W obecnych warunkach ta duchowa solidarność jest dla nas silnym źródłem wsparcia. Przedstawiciele Stolicy Apostolskiej na Białorusi podejmują wysiłki dyplomatyczne, aby pomóc ludziom znajdującym się w tej trudnej sytuacji, osiągnąć pokojowe rozwiązanie kryzysu w naszym kraju i pozytywnie wpłynąć na jego pozycję w społeczności międzynarodowej.

ACN: Jakie jest przesłanie wiernych z Białorusi dla naszych dobroczyńców?

Przede wszystkim chciałbym wyrazić nasze najgłębsze podziękowania wszystkim dobroczyńcom ACN za ich wieloletnie wsparcie, zarówno w renowacji budynków kościelnych, jak i za pomoc, która umożliwiła wspólnotom parafialnym i zakonom realizację ich pracy. Bez tej pomocy w sektorze duszpasterskim i społecznym nie bylibyśmy w takiej sytuacji, w jakiej jesteśmy dzisiaj. Ze swojej strony zapewniamy, że będziemy się nieustannie modlić i prosić Boga, aby wynagrodził życzliwość i otwartość Waszych serc!

Tł. Ks. Andrzej Paś, ACN Polska